وب سایت اردبیل سینما گزارش داد: معرفی فیلم معما ۱۹۶۳ – استنلی دانن – رجینا لمپرت (آدری هپبورن) که در شرف طلاق میباشد خبردار می شود که همسرش به قتل رسیده است و پیتر جاشوآ (کاری گرانت) که ظاهرا کارمند سفارت آمریکا در فرانسه است، برای تسلیت و دلجویی نزد او می آید.
درباره فیلم معما ( Charade ):
نام فیلم: معما | تهیه کننده و کارگردان: استنلی دانن | داستان و فیلمنامه: پیتر استون، مارک بم | بازیگران: کری گرانت، آدری هپبورن، والتر ماتیو، جیمز کابرن، جرج کندی، دومینیک مینوت | موسیقی: هنری مانچینی | مدیر فیلمبرداری: چارلز لانگ | مدت: ۱۱۳ دقیقه | ژانر: کمدی رومانتیک، اسرارآمیز | بودجه ساخت: سه میلیون دلار | فروش باکس آفیس: حدود ۱۳.۵ میلیون دلار.
خلاصه داستان:
رجینا لمپرت (آدری هپبورن) که در شرف طلاق میباشد خبردار می شود که همسرش به قتل رسیده است و پیتر جاشوآ (کاری گرانت) که ظاهرا کارمند سفارت آمریکا در فرانسه است، برای تسلیت و دلجویی نزد او می آید. رجینا توسط یکی از مأموران سیا هامیلتن بارتولومیو (ماتیو) در می یابد که شوهر مرحومش در طول جنگ جهانی دوم، ۲۵۰،۰۰۰ دلار پول دزدیده و اینک شرکای دزدش تکس (کابرن)، هرمن (کندی) و لیوپولد (گلس) در پی یافتن پول ها سراغ او آمده اند. ولی او که از همه جا بی خبر است نمی تواند قانعشان کند که جای پول ها را نمی داند و با تهدید دزدان زندگیش به خطر می افتد و ناگزیر به پیتر جاشوآ پناه برده و به تدریج دلبسته او می شود. پیتر قصد دارد به رجی کمک کند تا پول را که در اصل متعلق به دولت آمریکاست، پیدا کنند ولی آیا او فردی قابل اعتماد است؟…
حواشی فیلم:
معرفی فیلم معما ۱۹۶۳ – استنلی دانن – نویسندگان سناریوی «همسر از همه جا بی خبر» (The unsuspecting wife) پیتر استون و مارک بم، وقتی با عدم استقبال کمپانی های هالیوودی برای خرید اثرشان مواجه شدند تصمیم گرفتند فیلمنامه را به نوول تبدیل کنند و اینگونه رمان «معما» Charade منتشر شد. «معما» خیلی زود به صورت داستان دنباله دار در مجله محبوب بانوان «رد بوک» به چاپ رسید. «معما» با استقبال خوانندگان مواجه شد و حالا این هالیوود بود که برای خرید سناریوی استون و بم به تکاپو افتاد. سناریویی که بعدها جایزه ادگار را برای استون به ارمغان آورد.
استانلی دانن «سلطان موزیکال های هالیوود» تهیه کنندگی و کارگردانی فیلم را در استودیوی خودش به عهده گرفت. در واقع به جرأت می توان گفت این فیلم خوش ساخت، زبیاترین ساخته غیرموزیکالی دانن می باشد. او شیفته سبک آلفرد هیچکاک بود: «من همیشه می خواستم فیلمی نظیر فیلم مورد علاقه ام «شمال به شمال غرب» بسازم و در پی داستانی بودم که سرشار از حس ماجراجویی، تعلیق و طنز باشد…»
برحسب اتفاق «معما» و «پرندگان» هیچکاک در یک زمان اکران شد و فیلم هیچکاکی استنلی دانن موفق شد یک سروگردن بالاتر از «پرندگان» قرارگرفته و به فروشی چندین میلیون دلار بیش از آن دست یابد.
معرفی فیلم معما ۱۹۶۳ – استنلی دانن – دانن حتی مثل هیچکاک کامئوی جالبی از خود ونویسنده فیلمنامه استون در صحنه هایی از فیلمش گنجاند: در اوایل فیلم وقتی رجینا برای دیدار بارتلومیو به سفارت آمریکا میرود با خروج از آسانسور به دو مرد برمی خورد مرد قدبلندی که ابتدا وارد آسانسور میشود همان پیتر استون است درحالیکه صدایش دوبله استانلی دانن است! صدای استون هم در سکانس آخر فیلم روی افسر مه ناوی که دربان امنیتی سفارت آمریکاست گذاشته شده است.
دانن از کری گرانت (نقش اول فیلم شمال از شمال غربی) برای ایفای نقش اصلی مرد فیلمش دعوت نمود اما گرانت که خود را برای رل پیتر جاشوآ مسن می دانست ابتدا جواب منفی داد و کارگردان به ناچار وارن بیتی و ناتالی وود را برای نقش های اصلی فراخواند ولی آنها دستمزد بسیار بالایی می خواستند. پس او مجددا به گرانت رو انداخت. گرانت پذیرفت به این شرط که دیالوگ های عاشقانه جاشوآ حذف شود و بار عشقی – عاطفی فیلم تماماً به نقش مقابلش تعلق گیرد. این تصمیم با توجه به سن و سال جناب گرانت بسیار اندیشمندانه بود. دانن، برای ایفای رل رجی لمپرت، آدری هپبورن را بر پرده جادویی ظاهر نمود.
هپبورن معصوم و گرانت خونسرد – مدتها بود که تماشاگران دوست داشتند این دو بازیگر محبوبشان را در یک فیلم ببینند اتفاقی که در فیلم های «بد نام» ،«پدر غاز» و «بانوی زیبای من» نیافتاده بود حالا در «معما» شکل گرفت. هپبورن باید باز هم مقابل مردی بازی می کرد که سالها از خودش بزرگتر بود – همفری بوگارت،گری کوپر، فرد آستر و حالا کاری گرانت … والبته زوج گرانت – هپبورن مقبولتر از زوج های پیشین از آب درآمد. آن دو کاندید بهترین نقش آفرینی کمدی – موزیکال در گلدن گلوب شدند. گرانت بعدها گفت: «تمام آنچه برای هدیه کریسمس می خواهم بازی در یک فیلم دیگر کنار آدری هپبورن است.»
هپبورن یک تنه بار احساسی فیلم را به دوش کشید درحالیکه باید چاشنی طنز را نیز به آن می افزود. گفتار و حرکات او در سراسر فیلم آکنده از شور و هیجان و کنایه وشوخی است ومثل همیشه هپبورن صداقت قلبی را با نبوغ کمدی اش آمیخته و قادر است در یک آن رجینا را از اوج ذکاوت به حماقت و ازنهایت بی قیدی به ابراز احساساتی عاشقانه برساند. همین برایش جایزه بفتای بهترین هنرپیشه زن را درسال ۱۹۶۵ به ارمغان آورد. همراهان همیشگی آدری با موافقت استنلی دانن در این فیلم نیز با او بودند، هیوبرت ژیونشی طراح بنام مد و «هنری مانچینی» آهنگساز نابغه که موسیقی عالی فیلم که کاندید اسکار نیزشد، از اوست. کارگردان بی شک تیمی از نخبه ها را جمع کرده بود.
معمایی که حلال مشکلات شد
بررسی فیلم معما
در دسامبر ۱۹۶۳ در حالی که تنها دو هفته از ترور جان اف کندی رییس جمهور وقت آمریکا می گذشت، فیلم معما Chrade از استنلی دانن در سالن رادیوسیتی نیویورک به اکران عموم درآمد. جمعیت از شش صبح در یخبندان زمستان جلوی سالن سینما صف کشیده بودند تا برای تماشای فیلم صندلی رزرو کنند. اینک پس از گذران روزهای سیاه مرگ کندی، پرده جادویی دو تن از جذابترین و محبوبترین ستارگانش را به نمایش می گذاشت تا شاید درخشش آنها تیرگی ها را اندکی پاک کند.
معرفی فیلم معما ۱۹۶۳ – استنلی دانن – درحالی که تمام آمریکا هنوز در بهت و اندوه و اضطراب دست و پا می زد این امر سبب شد از سوی کارگردان تعدیلاتی در فیلم صورت گیرد مثلاً دیالوگ رجینا لمپرت به پیتر جاشوآ که می گفت: “هر لحظه ممکنه ما به قتل برسیم» در دوبله فیلم به «هر لحظه ممکنه ما محو بشیم» تغییر یافت. در هر صورت اکران فیلم درآن جو غمبار و بحران زده تا حدودی مثل آب روی آتش، استرس عوام را فرو نشاند و به تجدید روحیه مردم کمک نمود. هالیوود بار دیگر ثابت کرد که حتی اگر تمامی جهان هم دچارحوادث عجیب غریب تری شود باز روند جذاب، پرنشاط، خیال برانگیز و توهم آمیزش را حفظ خواهد کرد.
فیلم معمای استنلی دانن حسابی گل کرد و نه فقط تحسین تماشاگران را برانگیخت بلکه با نقدهای مثبت نشریات سینمایی مواجه شد و در بخش های مختلف نامزد دریافت چندین جایزه از جشنواره های معتبر سینمایی گردید. درباره این فیلم ضرب المثلی کنایه آمیز وجود دارد حاکی از اینکه: «بهترین فیلم «هیچکاکی» است که هیچکاک هرگز آن را نساخت!»
معماکه شاید می شد به گونه ای آن را در زمره کمدی سیاه (کمدی های حاوی جنایت خشونت دزدی و تجاوز و…) رده بندی کرد حاوی صحنه های خشونت بار زیادی است؛ مثلاً صحنه نزاع پیتر (گرانت) و هرمن (جرج کندی) در پشت بام اوج دلهره و خشونت آزارنده است.
استفاده کارگردان از فضاهای تاریک و بسته درسکانس های خشن نه تنها بر هیجان مخاطب می افزاید بلکه در ایجاد تعلیق و هراس نیز موفق عمل می کند. این فضاها آن چنان استادانه طراحی شده که مخاطب لحظه ای فراموش می کند فیلم در پاریس باشکوه و رنگارنگ که تم اصلی معما در آن جریان دارد، اتفاق می افتد. اما درکل به لطف جو طنزآلود حاکم بر فیلم این خشونت ها جلوه نامطلوبی ندارند.
فیلمبرداری تکنی کالر چارلز لانگ در نشان دادن شکوه پاریس و همچنین در ابتدای فیلم در سکانس اسکی در آلپ فرانسوی عالی و کاملاً حرفه ای است. دوربین لانگ اکثراً صحنه ها را از نزدیک می گیرد تا مخصوصا اتفاقات شبانه وضوح بیشتری داشته باشند. ادیت های مناسب جیمز کلارک نیز سبب شده روند سرعتی سکانسها هماهنگ و به اندازه از کار درآید. یکی از ادیت های تماشایی فیلم صحنه پایانی آن است. صفحه با تکنیک split screen با فلاش بک هایی از چهار هویت مختلف کری گرانت (پیتر، برایان، الکس و آدام) در فیلم به پنج تکه تقسیم میشود که تکه مرکزی درحقیقت خاتمه فیلم است جایی که رجینا در آغوش برایان می گوید آرزو دارد چند تا پسر داشته باشد تا بتواند تمامی این اسامی را روی آنها بگذارد!…
دوران طلایی کلاسیک هالیوودی که با کهولت ستارگان و معمول شدن سوژه هایش رو به افول میرفت با معما طراوت دوباره یافت، چرا که این معمای وهم آلود پازلی باشکوه بود که استنلی دانن قطعاتش را که گرانت – هپبورن – لباس های ژیونشی – نواهای مانچینی و پاریس رویایی بودند از پیش استادانه چیده بود و نه تنها نیازی به حل شدن نداشت بلکه خودش به نوعی حلال مشکلات شد. هم به دل تماشاچیان غمگین نشست و هم بر پیکر فرسوده هالیوود جانی دوباره بخشید.
***
معما Charade
از جمله نقطه های قوت فیلم معما دیالوگهای کنایه آمیز طنز بسیار شنیدنی و جذاب آن است که از همان ابتدای فیلم مخاطب را سرگرم می کند:
پیتر (گرانت) اول بار در حالی که رجینا (هپبورن) سر میز صبحانه در رستوران روباز مشرف به منظره باشکوه آلپ برفی است، جلوی او نمایان می شود:
پیتر: ما همدیگه رو میشناسیم؟!
رجی: چرا؟! قراره همدیگه رو بشناسیم؟
پیتر: من نمیدونم. از کجا باید بدونم؟!
رجی(باژست عاقل اندر سفیه): من تابحال آدمای احمق زیادی رو شناختم ولی تا یکیشون نمرده با نفر بعدی آشنا نشدم!
پیتر: وقتی نفر فعلی رفت اون دنیا منو خبر کنید…
****
دو دیالوگ متقابل نغز هم در دو جای مختلف فیلم هست که گویا نویسنده به قصد طنزی تلافی جویانه آنها را مخصوصاً اینگونه طرح نموده است:
اولی در اوایل فیلم وقتی پیتر، برای حمایت از رجینا لمپرت او را به هتل می برد ،آنها جلوی سردر اتاق رجینا ایستاده اند پیتر میخواهد به اتاق خودش برود که رجینا موشکافانه به او خیره میشود:
رجی : می دونی تو چه ایرادی داری؟
پیتر( بالحن سردرگم و ناباورانه) : نه؟!
رجی : هیچی
اما دیالوگ زیرکانه ای که درپاسخ این تکه در اواسط فیلم در سکانس روی کشتی تفریحی در شب اتفاق می افتد.جاییکه رجینا و پیتر روی صندلی شام مقابل هم نشسته اند و پیتر سعی دارد از ابراز علاقه به رجینا که کاملاً دلبسته او شده طفره برود به طور غیرمنتظره روی می دهد:
پیتر : تاحالا متوجه نشدی که من از دست نزدن به تو زجر میکشم… (رجینا ناباورانه سر تکان میدهد)
پیتر (در ادامه با نگاهی موشکافانه) : اوه باید صورتت رو ببینی!
رجی (با سردرگمی و نگرانی): ایرادی داره؟!
پیتر : دوست داشتنیه…
نگاهی به دیالوگ و فیلمنامه معما:
معرفی فیلم معما ۱۹۶۳ – استنلی دانن – هپبورن و گرانت آنچنان تحت تاثیر بازی یکدیگر قرار گرفته بودند که حتی به آنها اجازه داده شد گاهی بداهه گویی کنند. البته گرانت از استون نویسنده فیلمنامه خواسته بود به علت اختلاف سنی او که حدوداً شصت ساله بود با هپبورن سی و چهارساله شخصیت او را محتاط و خشک و شخصیت مقابلش را پرجوش و خواهان جلوه دهد. استون می گوید: «گرانت به شدت نگران بود که مبادا بینندگان او را یک پیرمردکثیف خطاب کنند، برای همین من در سناریو مخصوصا جملاتی نظیر من برای تو خیلی پیرم ازمن دورشو دختر کوچولو- و یا من میتونم جای پدرتو باشم را وارد کردم…»
سناریوی عالی پیتر استون که خود مدت های مدید درمحله نوتردام پاریس ساکن بود و کاملا بر نقطه نقطه این شهر باشکوه اشراف داشت در هر سکانس علاوه بر پیش کشیدن جلوه های بصری زیبای پاریس، حاوی دیالوگهای کاملاً همخوان با صحنه بود: گاه عاشقانه، گاه مهیج و پرهراس و گاه معماگونه و کنایه آمیز و همه و همه در قالب طنزی شیرین… این درست که دانن میخواست یک فیلم کاملاً هیچکاکی خلق کند اما حال و هوای دیالوگ های نغز و طنز استون که توام با جیغ و قیل و قال بود با آنچه در «شمال از شمال غربی» و «گرفتن یک دزد» بود مغایرت داشت.
همانگونه که اشاره کردم فیلم بنا به مقتضیات زمان هم در اقتباس از نوول وهم در دوبله مجدد اندکی تحت سانسور و تحریف قرار گرفت. البته سانسور جوری نبود که خدشه ای به کلیات و حتی جزییات داستان وارد آورد. اما هالیوود تا جای ممکن جانب احتیاط را در پیش گرفت. این احتیاط تا بدانجا بود که حتی جوک کوتاه نمکین پیتر در صحنه آسانسور هتل حذف گردید. برای حسن ختام بحث داخل پرانتز این تکه بامزه قیچی شده را تقدیم شما عزیزان مینمایم:
رجینا و پیتر رودر روی هم در آسانسور تنگ هتل قرار میگیرند. پیتر بسیار خشک و جدی است و درباره جای پولها رجینا را بازجویی میکند که ناگهان رجی با شیطنت اشاره به شیارگود وسط چانه پیتر کرده و میپرسد…
رجی: تو چطور اینجا رو اصلاح میکنی؟!
پیتر: جوری که دوتا خارپشت بخوان باهم عشق بازی کنند خیلی با دقت…
منبع: وبسایت کافه کلاسیک
تصاویر درج شده در این پست، با کیفیت بهتر و در اندازه بزرگتر، توسط وب سایت اردبیل سینما گردآوری و استفاده شده اند.
💠کانال تلگرام سینما قدس اردبیل
https://t.me/CinemaGhodsArdabil
💠پیچ اینستاگرام سینما قدس اردبیل:
https://www.instagram.com/cinema.ghods
💠وبسایت رسمی سینما قدس اردبیل:
http://www.cinemaghods.com